Petrus en Paulus kerk Schaesberg

 

Ligging:

De kerk ligt in het centrum van Schaesberg en wordt zowel aan voor- als achterzijde omgeven door  drukke centrumstraten van Schaesberg. Rechts wordt de kerk begrensd door een pleintje met plantsoenen. Tegen deze kant zijn nog oude kerkhofkruisen geplaatst. Het kerkhof ligt aan de overkant van de weg aan de voorzijde van de kerk. Links van de kerk, bij de ingang naar de dagkapel, is eveneens een plantsoenaanplant.

Type:

De kerk is een georiënteerde, eenschepige, kruisvormige kerk met boogvensters en met een zware toren aan de westzijde, een driezijdig gesloten koor aan de oostzijde, dwarskapellen en een ongelede toren met naaldspits

Bouwgeschiedenis:

De kerk werd gesticht in 1648 door Johan Frederik (geboren 21.12.1598), heer van Schaesberg.  Hij behoorden tot een van de beroemde adellijke families van het Keulse gebied. Johan Frederik van Schaesberg, Het wapen en inschrift staan in de gebogen zoldering.

Volgens een legende, nadat hij op de Leenderberg bij de gelijknamige kapel eerst een klooster wilde bouwen, maar toch na overleg met een bevriende boer besloot de kerk voor de Sjeeter gemeenschap te bouwen. De Leenderkapel was ook te klein voor de groeiende zelfstandige Heerlijkheid Schaesberg. Had ook te maken met het toen Staatse c.q. Nederlandse gebied rond Schaesberg. Schaesberg was toen Spaans gebied. De Staatsen hadden niks op met het katholieke geloof. Sterker nog het Katholieke geloof werd verboden! Dus zochten de katholieke “niet Schaebergers” hun geloofsbelevenis in het naburige Schaesberg. Dat was ook economisch interessant. Want Limburg was zeker in die tijd zwaar katholiek. En dus trokken veel mensen uit de omgeving naar de Schaesberge kerk.

De voltooiing van het eenbeukige schip met de beide dwarskapellen vond in 1699 plaats onder Frederik Sigismund Theodor, kleinzoon van Johan Frederik. De oude koorsluiting werd in 1914 vervangen door een transept en koor naar plannen van Jan Stuyt. In 1958 heeft men een zijkapel toegevoegd. In 1964-’66 werd mijnschade hersteld.

Exterieur:

De bakstenen kerk heeft een met een met leien gedekt zadeldak, voorzien van kleine dakkapellen. De dwarsbeuken worden gesloten met een licht geronde, van ramen voorziene muur.

Interieur:

                                                     Zicht op het priesterkoor

Het interieur van schip en zijkapellen wordt gedekt door kruisribgewelven met brede platte gordelbogen, voorzien van sluitstenen met het wapen van de heer van Schaesberg. De kerk bevat de nieuw opgehakte grafsteen van Frederik Sigismund Theodor van Schaesberg, overleden in 1733. Tot de inventaris behoren onder meer een doopvont uit het einde van de 17e eeuw en een door atelier Cuypers vervaardigd altaar.

Orgel

Rond 1843 plaatsten Gebr.Müller (Reifferscheidt, D) in deze kerk een eenmanuaals orgel; plannen (1851/1853) om dit orgel uit te breiden met “ein neues Positiv” en “frei Pedal” zijn niet gerealiseerd; in 1961 werd het orgel gerestaureerd door Verschueren Orgelbouw (Heythuyzen), bij welke gelegenheid de oorspronkelijke registerbenaming (helaas) werden gewijzigd.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tot slot :

Gelukkig is dit fraaie bouwwerk behouden gebleven. Dit in tegenstelling tot diverse andere fraaie monumentale panden die men in de toenmalige gemeente Schaesberg met de grond gelijk maakte. Te weten alle boerderijen aan de “oude” Hoofdstraat, St. Jozefschool, oude gemeentehuis en politiebureau, entreegebouw ON II, hoeve Op de Kamp en zeker niet te vergeten kasteel Schaesberg. Historisch besef was en is de gemeente vreemd. Zelf weet ik zeker dat er in de zeventiger jaren plannen zijn geweest om de kerk te slopen. De Hoofdstraat werd te smal en te druk. Dus dacht men slopen die hap. Gelukkig is het allemaal niet door gegaan en heeft monumentenzorg dit keer niet geslapen (zoals met het kasteel). Uiteindelijk is de andere weghelft om de kerk aangelegd en bleef deze fraaie kerk behouden.   

 

Bronnen: J.G.Seuskens  en Monumentenzorg